%20b_1868%20d_24-1.jpg)
Rolnik, ur. w 1872 roku w starej wsi Pojałowice w pow. Miechowskim, wymienionej przez Długosza. Ojciec M. Tomasz gospodarował na wielkim, 70 morgowym gospodarstwie, ożenił się z Magdaleną z Garmulewiczów; miał 5 synów i 1 córkę. Z synów tych jeden jest właścicielem ośrodka i ruin zamku w Rabsztynie, drugi leczniczym, trzeci posłem, czwarty senatorem, piąty rolnikiem pod Pińczowem. Córka zmarła. Matka, jako mała dziewczynka, uczyła się w szkółce, założonej przez panienkę we dworze; dbała później sama troskliwie o wykształcenie dzieci, które skończyły szkółkę i czytywały w domu „Gazetę świąteczną”. Manterys, powołany do wojska, należał do konspiracyjnego sprzysiężenia. Zdradził się sam, ale nikogo nie wydał, o czem raz z dumą opowiada. Przesiedział 9 miesięcy w więzieniu. Usunięty z wojska, osiadł z powrotem na roli i poślubił córkę gospodarską, Julię z Wilków, dnia 15-11-1899. Julianna pochodziła z Bukowskiej Woli. Brał udział wraz z braćmi w pracy przy kółkach rolniczych, przez długie lata był z ramienia partii Narodowo-Demokratycznej „wójtem” gminy Miechów, a przez 16 lat pełnomocnikiem, wybranym przez gminę. Przez ten czas gmina częściowo spolszczyła szkolnictwo, doprowadziła do spisywania akt w dwóch językach, wybudowała 6 szkół i stworzyła zawiązek straży ogniowej. W roku 1906 wybrano Manterysa po raz pierwszy na posła Dumy w Petersburgu, gdzie należał do towarzyszów pracy posła Nakoniecznego z Lubelskiego. Brał udział w dwóch komisjach. Po powrocie wziął czynny udział w secesji z N.D. i w organizowaniu tajnego związku Polskiego Stronnictwa Ludowego, działającego pod przykryciem Towarzystwa kółek rolniczych im. Staszica. Wstąpił w ostry zatarg z biskupem kieleckim. Choć zatarg ten zakończył się dopiero w wiele lat później, baczył na to, by dzieci wychowały się w religii katolickiej. Pełnił obowiązki prezesa kółka rolniczego, sekretarza biblioteki Macierzy Szkolnej aż do jej rozwiązania i członka zarządu sklepu spółdzielczego. Współpracował w pismach ludowych, pisując do „Zorzy”, „Gazety Świątecznej, „Siewby” i „Zarania”. Na wiadomość o powstaniu rządu lubelskiego i związanym z tym oświadczeniem Witosa wycofał się zupełnie z pracy politycznej. W r. 1920 należał do powiatowego Komitetu Obrony i otrzymał list dziękczynny od Komitetu w Warszawie, a następnie żeton pamiątkowy za pracę nad pożyczką Odrodzenia. W r. 1921 wrócił z powrotem do Związku Lud. Nar. – jak sam opowiada – pod wpływem słów Stanisława Grabskiego, iż „należy iść na lewo albo na prawo, ale nie wolno w tych czasach być bezczynnym”. W rok później wszedł do Sejmu jako poseł z okręgu sandomierskiego. Brał udział w Komisjach Rolnej, Petycyjnej i Administracyjnej. W r. 1923 jako prezes Rady scaleniowej przeprowadził scalenie swojej wsi. Jest członkiem zarządu Klubu Związku Lud.-Nar. Źródło: Z dawnej prasy miechowskiej)
Informacja Julianny Wilk - Zdjęcia zrobione w 2013 r. w Archiwach parafialnych w Miechowie: Akta urodzin, zgonów i ślubów (zdjęcie nr. p1060865)
(Z dawnej prasy miechowskiej) Rolnik, ur. w 1872 roku w starej wsi Pojałowice w pow. Miechowskim, wymienionej przez Długosza. Ojciec M. Tomasz gospodarował na wielkim, 70 morgowym gospodarstwie, ożenił się z Magdaleną z Garmulewiczów; miał 5 synów i 1 córkę. Z synów tych jeden jest właścicielem ośrodka i ruin zamku w Rabsztynie, drugi leczniczym, trzeci posłem, czwarty senatorem, piąty rolnikiem pod Pińczowem. Córka zmarła. Matka, jako mała dziewczynka, uczyła się w szkółce, założonej przez panienkę we dworze; dbała później sama troskliwie o wykształcenie dzieci, które skończyły szkółkę i czytywały w domu „Gazetę świąteczną”. Manterys, powołany do wojska, należał do konspiracyjnego sprzysiężenia. Zdradził się sam, ale nikogo nie wydał, o czem raz z dumą opowiada. Przesiedział 9 miesięcy w więzieniu. Usunięty z wojska, osiadł z powrotem na roli i poślubił córkę gospodarską, Julię z Wilków. Brał udział wraz z braćmi w pracy przy kółkach rolniczych, przez długie lata był z ramienia partii Narodowo-Demokratycznej „wójtem” gminy Miechów, a przez 16 lat pełnomocnikiem, wybranym przez gminę. Przez ten czas gmina częściowo spolszczyła szkolnictwo, doprowadziła do spisywania akt w dwóch językach, wybudowała 6 szkół i stworzyła zawiązek straży ogniowej. W roku 1906 wybrano Manterysa po raz pierwszy na posła Dumy w Petersburgu, gdzie należał do towarzyszów pracy posła Nakoniecznego z Lubelskiego. Brał udział w dwóch komisjach. Po powrocie wziął czynny udział w secesji z N.D. i w organizowaniu tajnego związku Polskiego Stronnictwa Ludowego, działającego pod przykryciem Towarzystwa kółek rolniczych im. Staszica. Wstąpił w ostry zatarg z biskupem kieleckim. Choć zatarg ten zakończył się dopiero w wiele lat później, baczył na to, by dzieci wychowały się w religii katolickiej. Pełnił obowiązki prezesa kółka rolniczego, sekretarza biblioteki Macierzy Szkolnej aż do jej rozwiązania i członka zarządu sklepu spółdzielczego. Współpracował w pismach ludowych, pisując do „Zorzy”, „Gazety Świątecznej, „Siewby” i „Zarania”. Na wiadomość o powstaniu rządu lubelskiego i związanym z tym oświadczeniem Witosa wycofał się zupełnie z pracy politycznej. W r. 1920 należał do powiatowego Komitetu Obrony i otrzymał list dziękczynny od Komitetu w Warszawie, a następnie żeton pamiątkowy za pracę nad pożyczką Odrodzenia. W r. 1921 wrócił z powrotem do Związku Lud. Nar. – jak sam opowiada – pod wpływem słów Stanisława Grabskiego, iż „należy iść na lewo albo na prawo, ale nie wolno w tych czasach być bezczynnym”. W rok później wszedł do Sejmu jako poseł z okręgu sandomierskiego. Brał udział w Komisjach Rolnej, Petycyjnej i Administracyjnej. W r. 1923 jako prezes Rady scaleniowej przeprowadził scalenie swojej wsi. Jest członkiem zarządu Klubu Związku Lud.-Nar.
Mateusz i Julianna (Wilk) Manterys mieszkali w Pojałowicach (koło Miechowa) na gospodarstwie rolnym. Mateuesz był posłem do Dumy Rosyjskiej w okresie zaborów (wraz z nim posłem był Jan Bielawski z Nasiechowic), potem posłem Sejmu II Rzeczpospolitej Polskiej (tej samej kadencji 1922-1927r., co jego brat senator Stanisław Manterys). Wspaniały, wysoki, chudy, miał w sobie coś orlego. Pryncypialny w sprawach politycznych, w przeciwieństwie do swego brata Stanisława, który był raczej ugodowy, miękki. W gazecie „Mucha” narysowano karykaturę trzech panów: dwaj z profilu, widać, że zacietrzewieni i skaczą sobie do oczu, jeden to Mateusz Manterys, drugi – widocznie przeciwnik polityczny, a pośrodku nich – Stanisław Manterys z łagodną twarzą, z rękami wyciągniętymi w pojednawczym geście. Mateusz interesował się kiedyś rodowodem Manterysów, robił poszukiwania w dostępnych źródłach (księgi parafialne itp.), ale nie doszedł do jednoznacznych wniosków. Możliwe są dwie wersje:
Żołnierz cofającej się armii napoleońskiej, który się tu osiedlił (teoria obalona w 2010 r.)
Znany powstaniec styczniowy, któremu dla bezpieczeństwa przypisano takie nazwisko
Źródło: Uzyskane przez Zofię Manterys (20-9-1915 – 28-9-2012) od: Marianny z Manterysów Urbańskiej około 1978 roku; Stanisławy Dąbkowskiej (18-9-1897 – 18-12-1978) około 1975-1978 roku; Marianny Manterys (Manterys) 13-11-1899 – 28-4-1980 około 1976 roku
Born on 14-9-1872 in Pojałowice (Miechów district), son of Tomasz and Magdalena (Garmulewicz), who ran a 35-acre farm. Mateusz had four brothers and one sister. The eldest brother was the owner of a centre of some sort within the ruins of a castle in Rabsztyn, which he also owned. The second-eldest brother was a forester. Mateusz, the third eldest, was a member of parliament. The fourth eldest, Stanisław (born 18-9-1874), was a senator, and the youngest was a farmer near Pinczów. His sister had died by the time this article was written. In 1893 Mateusz was enlisted to the army in St Petersburg, Russia. At this time, his part of Poland was under Russian rule and he was jailed for nine months for conspiring in pro-Polish activities, such as writing patriotic poems (the use of the Polish language was forbidden at his time), and was subsequently banned from the army. After his jail term Mateusz settled back in Pojałowice and married Julia Wilk (b.1882 d.1947) on 15-11-1899. Julia was from Bukowska Wola. He actively worked together with his brothers towards developing the district. For many years he was president of the Miechów district, during which time it succeeded in legalising the use of Polish in most schools (1905-06) and for official documents to be written in two languages (Polish and Russian). Six new schools were also built and a fire brigade established. In 1906 Mateusz was elected for the first time as a member of parliament (duma) in St Petersburg where he worked closely with the companions of Mr Nakonieczny from the Lublin district. After leaving the duma, Mateusz organised, under the cover of agricultural societies, the secret committee Polskie Stronnictwo Ludowe (“Polish People’s Party”). He was the president of agricultural clubs (1907-11), secretary of the Macierz Szkolna Library and a member of the administration of collaborated shops. He wrote for the Zorza, Gazeta Świąteczna, Siewby and Zaranie newspapers. Mateusz withdrew from his political career after news that a temporary Polish government had at last been established in Lublin. In 1920 he joined the Miechów district’s Defence Committee and received a letter of appreciation and memorial token from the committee in Warsaw for his work towards regenerating the country. In 1921 he returned to the Związek Ludowy Narodowy (“National People’s Party”) because, he said, inspired by the influential words of Stanisław Grabowski, that “one should go right or left, but one should not be allowed these days to stay inactive”. Grabowski was the son of Poland’s king Stanisław August Poniatowski. A year later he was selected to the Polish parliament (sejm) as a representative of the Sandomierz district. He took an active part in agricultural, petitionery and administrative committees. In 1925, as president of the Integrative Council, he integrated his own village. 1927 is the last mention of his political activity. He returned home and worked on his farm. He died on 26-3-1946 at the age of 74. Article source: Dziennik W Miechowie and based on information provided by “the indefatigable and passionate historian, and teacher by profession, Mr Stefan Gacek from Książe Wielkie”.
Information on his wife Julianna Wilk from birth, death and marriage records from the Miechów parish, Poland. Photo taken 2013, photo ref: p1060865.
“Manterys from Pojałowice” Among the tombstones in Nasiechowice cemetery (in the (Miechów district) is one with the inscription: “In memory of Mateusz Manterys, prisoner of the tsar, guilty of the propagation of Polish language, member of the parliaments “First Duma” and “First Sejm of the Republic of Poland.” Mateusz Manterys was born on 14-9-1872 in Pojałowice to Tomasz and Magdalena (Garmulewicz). Mateusz was educated in his local primary school and was a diligent student. From 1893 he served in the army in St Petersburg. He was then jailed for nine months for conspiracy and writing patriotic poems. From St Petersburg he returned to his village and committed himself fully to social/educational work in the Miechów district. He was the co-organiser of the first ever agricultural partnership “Jutrzenka”, founded a communal savings programme, cooperated in the 1905-06 legalisation of the use of the Polish language in schools and offices. For 16 years he performed the duty of the district’s authorised agent. In 1906, as a representative of the National Democratic Party, Mateusz won the mandate to “I Duma Państwowa” (the first Polish parliament, though under foreign rule) in the neighbouring Kielce province. For years he worked with the National Democratic Party’s press, which focused on village communities. He wrote a protest letter (published in the magazine Naród) against obligatory dispossession, proposing instead that farmers buy-up the land. He cooperated with the newspapers Zorza and Gazeta Świąteczna. After the dissolution of I Duma Panstwowa Mateusz Manterys returned to Pojałowice, resigned from the National Democratic party and joined the peasant movement Zaranie. He collaborated with a weekly newspaper under the same name as the movement, which proclaimed progressive democratic and independent ideas, and also aimed to raise the level of agricultural knowledge. As a village activist and reporter, he was also a member of the leading council of agricultural clubs (1907-11). During World War I he was active in the Polskie Stronnictwo Ludowe’s (“Polish People’s Party”) Wyzwolenie party. In February 1918 he took a part in the manifestation against Brzeski traktat pokojowy (a pact between Russia, Germany and Austria to hand that part of Poland over to German rule). In 1921 he returned to National Democratic Party, worked in its administrative commission and was responsible for the restoration of Poland. 1927 is the last mention of his political activity. He returned home and worked on his farm. He died on 26-3-1946 at the age of 74. [Source unknown. Translated from an article in Polish that was written around 1920, during his lifetime. A more detailed history of Mateusz Manterys is written in the above article “Mateusz Manterys biography 1"]
Mateusz and Julianna (Wilk) Manterys lived on a farm in Pojałowice (near Miechów). He was a delegate to the Russian Duma (parliament), together with the delegate Jan Bielawski of Nasiechowice. Mateusz later became a delegate to the Polish Sejm (parliament) during the same period (1922-1927) as his brother, the senator Stanisław Manterys. He had a grand appearance, tall, lean, aquiline. He was a fundamentalist in political matters, in contrast to his brother Stanisław who was known to compromise. There was a caricature from those days in the paper Muchy showing two enraged men arguing – one of them Mateusz Manterys and the other a political enemy. Between them was Stanisław Manterys with a calm expression, and arms outstretched out in a gesture of peace. Mateusz was interested in early the Manterys family history and searched available sources, such as parish registers, etc, but did not arrive at any conclusive results. He came up with two possible alternatives:
He was a known partisan of the January uprising of 1863-64, who was given a new name for his safety
Source: Biography by Zofia Manterys (20-9-1915 – 28-9-2012) based on information from Marianna Urbańska (Manterys) in approximately 1978; Stanisława Dąbkowska (Manterys) (18-9-1897 – 18-12-1978) between 1975 and 1978; Marianna Manterys (Manterys) 13-11-1899 – 28-4-1980 in approximately 1976
Mateusz Manterys was born on 14 September 1872 in Pojałowice, county Miechów, into a farming family. He was self-taught. During his military service he completed a paramedic school. He was one of the organizers of the first farming cooperative in the Polish Kingdom. In 1905 he joined the National Democratic Party, which sponsored him for the role of alderman of Miechów and for membership in the First National Duma (parliament). After the Duma was dissolved, he joined the New Dawn movement. He was a member of Farmers’ Associations. For a time he was a member of the Polish People’s Front (PSL) “Wyzwolenie” (Liberation). In 1920 he became a member of the local National Defense Committee. The following year he returned to the People’s National Association. He published articles in the “Zorza”, “Gazeta Świąteczna”, “Siewba”, “Zaranie” and “Wieniec-Pszczółka” papers. He entered the Polish parliament in 1922 from the People’s National Association list for electorate nr. 22 and was on the party’s parliamentary committee. On the completion of his term he withdrew from the mainstream of political life. Mateusz died on 26 February 1946.
Source: From an unknown newspaper article