%20b_1868%20d_24-1.jpg)
Stanisław Manterys urodził się na wsi, w której przez wieki mieszkali jego przodkowie. Wkrótce po przeprowadzce jego rodziny do wschodniej Polski, zostali deportowani w 1940 roku na przymusowe roboty w rosyjskim regionie Komi.
Miał 12 lat na początku 1948 roku, kiedy po raz pierwszy przybył do Wellingtonu z Obozu Polskich Dzieci w Pahiatua. Zamieszkał u nowozelandzkiej rodziny na Mt Victoria i uczęszczał do gimnazjum St Patrick's College. Pod koniec roku przeniesiono go do Bursy Polskich Chłopców w Island Bay.
Starsza siostra Stanisława, Krystyna, której umierająca matka w Uzbekistanie poleciła zaopiekować się pozostałymi siostrami i bratem, uważała, że życie w bursie jest zbyt rozpraszające i że cierpi na tym jego nauka. Nalegała u władz, by przenieśli go do szkoły z internatem St Kevin's College w Oamaru.
Później studiował księgowość i ostatecznie rozpoczął karierę w księgowości i zarządzaniu przedsiębiorstwem. W 1962 poślubił Halinę Polaczuk, po czym przenieśli się do Aucklandu. Podczas pobytu tam zbudowali swój pierwszy dom, mieli troje dzieci i aktywnie angażowali się w działalność polonijną.
W 1973r. przenieśli się na stałe do Lower Hutt, gdzie byli aktywni w polskiej społeczności, należąc do komitetów, uczęszczając na polską mszę w Avalonie, posyłając swoje dzieci do polskiej szkoły sobotniej i uczestnicząc w wielu działaniach społecznych, oraz uroczystościach nowozelandzkich i polonijnych.
W 1990 r. Stanisław odwiedził masowe groby w Uzbekistanie, gdzie byli pochowani jego rodzice, ostatecznie składając na spoczynek duchy przeszłości.
W 1994 roku postanowił spędzić ostatnie lata pracy przed przejściem na emeryturę jako samozatrudniony doradca księgowy i przeniósł się do Polski, aby pracować tam przez siedem lat.
Od powrotu do Nowej Zelandii na emeryturę w 2001r., działał nie tylko na rzecz Polonii, ale także pomagał nowszej fali uchodźców przybywających ze wschodniej Afryki.
W 2004 roku, Stanisław był członkiem komitetu obchodów 65-lecia dzieci z Pahiatua, który wydał książkę New Zealand’s First Refugees: Pahiatua’s Polish Children, która została zredagowana i zaprojektowana przez jego syna Adama. Nadzorował jej tłumaczenie na polskie wydania i był wielokrotnie zapraszany do opowiadania o swoich doświadczeniach w Polsce i Nowej Zelandii.
Otrzymał dwa medale Orderu Zasługi Rządu RP w 2008 i 2016 roku za „indywidualny wkład i aktywne zaangażowanie w sprawy polonijne w Nowej Zelandii, upowszechnianie wiedzy o Polsce i historii polskich dzieci z Pahiatua”.
Przez wszystkie lata spędzone w Nowej Zelandii, Stanisław uważał się, i był uważany za cudzoziemca. Dopiero po powrocie do Nowej Zelandii w 2001 roku naprawdę poczuł, że tam należy. Choć jego korzenie są polskie, w końcu uznał Nową Zelandię za swój dom.
Źródło: Stanisław Manterys (7-12-1935 – )
Stanisław Manterys was born in a farming village, which had been his ancestral home for centuries. Soon after his family moved to eastern Poland they were deported in 1940 to forced labour in Russia’s Komi region.
He was 12 in early 1948 when he first arrived in Wellington from the Polish Children’s Camp in Pahiatua. He boarded in Mt Victoria and attended St Patrick’s College. Towards the end of the year he moved into the Polish Boys’ Hostel in Island Bay.
Stanisław’s elder sister Krystyna, who had been instructed by their dying mother in Uzbekistan to look after her remaining sisters and brother, considered life in the hostel too distracting and that his schooling was suffering. So she prevailed to transfer him to St Kevin’s College boarding school in Oamaru.
He later studied bookkeeping and eventually found his career in accounting and business management. In 1963 he married Halina (Polaczuk) and they moved to Auckland. In the 11 years they spent there they built their first house, had three children and were actively involved in the Polish community.
In 1972 they permanently moved to Lower Hutt and remained active in the Polish community, belonging to committees, attending Polish mass in Avalon, sending their children to Polish School and participating in many community activities and festive events.
In 1990 Stanisław visited the mass graves of his parents in Uzbekistan, finally laying some ghosts of the past to rest.
In 1994 he decided to spend his last working years before retirement as a self employed business accountant consultant and moved to a now free Poland to work for seven years.
Since returning to retire in New Zealand in 2001 he remained active in not only the Polish community but also assisted the newer flood of refugee groups coming from eastern Africa.
Stanisław was on the 2004 Pahiatua children’s 65th anniversary committee that published the book New Zealand’s First Refugees: Pahiatua’s Polish Children, which was edited and designed by his son Adam. He oversaw its translation into various Polish editions and was numerously invited to speak of his experiences in Poland and New Zealand.
He received two Order of Merit medals from the Polish Government in 2008 and 2016 for “individual contribution and active involvement in the Polish diaspora’s matter in New Zealand, continuous promotion of knowledge about Poland and the history of Polish Pahiatua Children”.
During all his years in New Zealand Stanisław had considered himself a foreigner. It was not until after returning to New Zealand in 2001 that he truly felt like he belonged there. Though his roots are Polish, he finally considered New Zealand to be his home.
Source: Stanisław Manterys (7-12-1935 – )