top of page

Pochodzenie nazwiska Manterys

Manterys to nazwisko historycznie unikalne dla grupy wsi na wschód od Miechowa, takich jak Zarogów, Szczepanowice i Pojałowice. Nie jest to nazwisko słowiańskie ani polsko brzmiące, a jego pochodzenie jest nieznane. Najwcześniejsze wzmianki w aktach urodzeń, zgonów i ślubów na tym terenie pochodzą z 1677 r. (Polskie akta rozpoczęły się w 1611 r.).

 

Z braku dokładnych danych, niektóre podania rodzinne mówiły, że nazwisko Manterys wywodzi się z Zarogowa w powiecie miechowskim i że jest nazwiskiem francuskim. Uważano, że był on żołnierzem francuskim, który osiedlił się w Zarogowie podczas odwrotu rozbitych wojsk Napoleona z pod Moskwy.

 

Ale w 2010 roku odszukaliśmy w Archiwmum Diecezjalnym w Kielcach, że nieznany nam bliżej Manterys urodził się w sąsiednich Szczepanowicach w 1717 roku - przeto jego rodzice urodzili się przy końcu lat 1600. Po powrocie do archiwum w Kielcach w 2013 roku, odszukaliśmy ponadto, że inny bliżej nie znany nam Manterys urodził się w 1677 roku. Imiona jego rodziców są znane.

​

Archiwa

W 2010 i 2013 niniejsza strona fotografowała rejestry narodzin, zgonów i małżeństw okręgu Miechów, znajdujących się w Archiwum Diecezji Kieleckiej, gdzie występuje nazwisko Manterys, historycznie tam skoncentrowane. Najstarsze zapisy sięgają 17 wieku. (Polskie księgi rozpoczął w 1611.)

 

Sfotografowano również wszystkie akta w następujących parafiach okręgu Miechów (Nasiechowice, Miechów, Kalina Wielka i Sławice Szlacheckie), ponieważ nie wszystkie akta zostały przeniesione do głównego archiwum diecezjalnego w Kielcach. 

  • W wieku XIX i wcześniej, występował wysoki poziom analfabetyzmu, zwłaszcza wśród ludności wiejskiej. W takich przypadkach proboszcz spisujący akta urodzin, ślubów czy zgonów zapisywał nazwisko tak, jak je słyszał. Nieobeznani z miejscową wymową, czasami zapisywali: Mantyrys, Mentyrys, Mantyris, Manteris, Menteris, oraz kilku Męntyrys i Manderys. Czasami dwie inne wersje występują w tym samym dokumencie. Analfabetyzm jest uwidoczniony przez standardowy dopisek proboszcza, że świadkowie nie podpisali się, bo nie umieli czytać

  • Mimo tych okazyjnych odchyleń, standardowa pisownia nazwiska przez prawie dwa wieki, sięgająca do roku 1717 była Manterys

  • Nie też ma wątpliwości, że zapisy w księgach parafialnych, znajdujących się w Archiwum Diecezjalnym w Kielcach, dotyczą tej samej rodziny

  • Księgi parafialne podlegały okresowej rewizji kurii biskupiej. Proboszcz prowadzący wpisy do ksiąg był zarazem urzędnikiem państwowym w tej sprawie

  • Ludzie występujący w tych archiwach to tradycyjnie rolnicy

 

Lokalizacje

Zwiększona mobilność populacji około XX wieku spowodowała, że nazwa ta rozprzestrzeniła się w Polsce i na świecie, m.in. w USA, Nowej Zelandii i Niemczech. Zdecydowana większość pozostaje rozproszona po całej Polsce.

​

Według moikrewni.pl w latach 2010-tych ponad 300 osób z nazwiskiem Manterys zamieszkiwało 33 terytoria w całej Polsce, m.i.: Miechów (98), Kraków (64), Tczew (25), Będzin (22), Warszawa (19), Września (10), Mysłowice (8), Świętochłowice (7), Bielsko-Biała (6).

Nowa Zelandia.

​

Cmentarze

Sfotografowane też zostały groby Manterysów na niżej podanych cmentarzach w okolicach Krakowa i są umieszczone na niniejszych stronach:

 

Inne drzewa

 

Piramida relacji rodzinnych

Pobierz Piramidę (schemat) pokrewieństwa, która pokaże Twój stopień pokrewieństwa do bliższych i dalszych krewnych.

​

Historia Nasiechowic

Dzieje Nasiechowic, spisane dla potrzeb drzewa rodziny Jakubas. Są tam też dane o rodzinie Manterys. Od pokoleń, Nasiechowice były ściśle związane z dziejami wielu rodzin o nazwisku Manterys.

 

Statystyki demograficzne parafii Nasiechowice za lata 1773 - 1912

​

Znasz to zdjęcie?

Kliknij tutaj, aby wyświetlić niezidentyfikowanych zdjęć.

 

Manteresówka

Franciszek (1880 – 1949) i Łucja Małkiewicz (ca.1882 – 1959) a Sławice Szlacheckie kupili ziemię w Zielenicach i nazwali ją Manteresówką lub Manterysówką. Wykonali trzy nieudane próby wykopania studni.(1)

​

  1. Czesława Gamrata wywiad z Teresą Sztajnke (synową Zofii Midro/Manterys, ur. ca. 1917 r., Która później ożenił się ponownie z Otto Sztajnke) w Zielenicach 2018 r.

​

Groty w Zarogowie

Ciekawą historię o córkach Manterysów – podobno był taki zwyczaj, że jak któraś wychodziła za mąż, to tam gdy szła mieszkać z mężem stawiano przed domem małą kapliczkę. W Zarogowie był tych kapliczek siedem.(1)

​

1. Eugeniusz Jakubas 

Origin of the Manterys surname

Manterys is a surname historically unique to a group of villages east of the town of Miechów, including Zarogów, Szczepanowice, Sławice and Pojałowice.

 

It isn't a Slavic or even Polish-sounding surname and there is no known record of its origin. The earliest known record was found in a local parish's birth, death and marriage records of 1677. (Polish records began in 1611).

 

Interestingly, from around the turn on the 20th Century it was believed that the Manterys surname evolved in Zarogów from the surname of a French soldier who settled there during Napoleon's retreat from Moscow in 1812.

 

However, in 2010 this website discovered in a parish record at the Diocesan Archives in Kielce that the Manterys surname already existed a century earlier in the Sławice parish. It included a Józef Manterys born in 1717 in neighbouring Szczepanowice. His parents Marcin and Marianna can be assumed to have been born in the 1600s. So though the origin of the surname remains unknown, it's not unreasonable to assume that it dates from at least the 1600s in Poland.

​

​Records

In 2010 and 2013 this website photographed all the birth, death and marriage records from the:

  • Diocesan Archives in Kielce (encompasses the Miechów area parishes)

  • Nasiechowice, Miechów, Kalina Wielka and Sławice Szlacheckie parishes (not all records had been transferred to the Archdiocesan Archives in Kielce)

 

These interesting facts were discovered:

  • There were variations of the standard spelling of the surname Manterys. Because of the high level of illiteracy up to the 19th Century, especially in rural areas, officiating priests unfamiliar with the local accent would write the name as they heard it. The following spellings were found in the records – Mantyrys, Mentyrys, Mantryris, Manteris, Menteris, Męntyrys and Manderys. Different spellings sometimes appeared on the same record. But there is no doubt from the records that whatever spelling of the surname was used, it refers to the same "Manterys" family

  • The standard spelling in one of the oldest parish registers in 1717 is "Manterys"

  • The Manterys people identified in the archives were traditionally village-based small farmers or farm workers

  • Illiteracy was evident by the standard phrase used in the parish registers informing that the witnesses were unable to sign their names or read

  • The parish records were periodically audited by a visiting representative of the bishop. The priest keeping the parish register was also an official of local government authorities in this matter

 

Locations

Increased population mobility around the 20th Century saw the surname expand around Poland and the world, such as the USA, New Zealand and Germany. The vast majority remains scattered around Poland.

​

According to moikrewni.pl in the 2010s, more than 300 people with the Manterys surname lived in 33 territories across Poland: Miechów (98), Kraków (64), Tczew (25), Będzin (22), Warszawa (19), Września (10), Mysłowice (8), Świętochłowice (7), Bielsko-Biała (6). 

 

Five children of Serafin Manterys (2-11-1899 – 7-2-1942) arrived in New Zealand in 1944 as World War II refugees. You can read about this history in the book New Zealand's First Refugees: Pahiatua's Polish Children.

 

According to the American White Pages and Ancestry.com in the 2010s, there were 10 in the USA.

​

Cemeteries

In 2010 and 2013 this website photographed all the gravestones in the following cemeteries to seek more information about names, dates and family relationship connections:

  • Kraków Communal Cemetery

  • Nasiechowice

  • Sławice Cemetery

  • Miechów Cemetery

  • Sosnowiec-Będzin Cemetery

  • Solipse Cemetery, Ursus

  • Gołąbki Cemetery, Ursus

​​​

Related trees

​

Family Relationship Pyramid

Download the Family Relationship Pyramid to see how you are related to distant relatives (eg, 2nd cousin, once removed). 

​

Nasiechowice history

The Nasiechowice parish has historically been a central point for many Manterys families. A history of Nasiechowice, written from the Jakubas surname genealogical point of view, includes Manterys information

​

See the statistical analysis of the Nasiechowice parish records from 1773 to 1912. Manterys was the 6th most popular surname. 

​

Do you know this photo?

Click here to view unidentified photos.

​​

Manteresówka

Franciszek (1880 – 1949) and Łucja Małkiewicz (ca.1882 – 1959) from Sławice Szlacheckie bought land in Zielenice and named it Manteresówka or Manterysówka.(1)

 

  1. Interview in 2018 by Czesław Gamrat with Teresa Sztajnke (daughter in law of Zofia Midro/Manterys, born ca.1917, who later remarried Otto Sztajnke) in Zielenice)

​

Grottos in Zarogów

There was a tradition in the area when a female Manterys was getting married that a small religious grotto was built on the groom’s property where she was to live. By 2014 there were seven remaining grottos in the village.(1)

​

1. Eugeniusz Jakubas 

​

Manterys Tree Image.jpg
bottom of page